Enginar toprak altı gövdesi çok yıllık, toprak üstü organları tek yıllık olan baş ve yapraklarından çeşitli şekillerde faydalanılan bir sebzedir. Enginarın yenilen kısmı açmamış çiçeklerinin geniş ve etli çiçek tablasıyla brakte adını verilen enginarın başındaki etli kısımdır. Taze üretilmesinin yanı sıra konserve ve derin dondurulmuş olarak kullanılır.
Enginar antioksidan etkili bileşikler içermektedir. Bunun dışında kalbi kuvvetlendirdiği için kanı temizler. Kolesterolü, kan yağlarını, tansiyonu ve kan şekerini düşürür. Enginar çok yıllık olan bitkiler arasında yer almaktadır. Sebze olarak kullanılan bölümü olgunlaşmamış baş kısmıyla bu başın üzerinde bulunan yaprak bölgesidir. Baş kısmındaki yaprakların üst bölgesi çok lifli olması nedeniyle etli olan dip bölgesinin tüketilmesi gerekmektedir.
Enginar Nasıl Yetiştirilir?
Enginar çok fazla sıcak ve soğuğu sevmez. Kışın sıcaklığın 0 derece altında olması durumunda baş bölgesi ve yaprak bölgesi zarar görebilmektedir. Sıcaklığın 20 derece üzerine çıkması durumundaysa gelişmesi yavaşlar. Çok sıcak ve kuru bölgeleri sevmeyen bir bitkidir. Bu durumda baş bölgesi sertleşir ve enginar kalitesinde düşüş meydana gelir. Enginar üretimi yapılan yerlerde don olayı yaşanırsa enginarda zarar görür. Enginar sürgünden, tohumdan veya fideden yetiştirilebilmektedir. Genelde yaygın üretim dip sürgününden yapılır. Kökleri güçlü olan bu bitkiler her yıl kök bölgesinden yeni filizler verir ve bu filizler kökten ayrılarak toprağa ekilir.
Enginar Tohumu Nasıl Ekilir?
Enginar tohumu, içerisine uygun nitelikte ve miktarda harç konulmuş durumda olan tüplere 2 veya 3 adet olacak şekilde tohum ekimi yapılarak gerçekleştirilir. Ekimin yapılmasının ardından fıskiye yöntemiyle tohumun çimlenmesinde büyük önem taşıyan can suyu verilir.
Enginar Tohumu Ne Zaman Ekilir ve Dikilir?
Tohumla yapılan enginar üretiminde çoğunlukla önce fidelerin yetiştirilmesi gerekmektedir. Bunun için tohumlar Mart ve Nisan aylarında çoğunlukla harç dolu saksı yahut tüplere her saksıya 2-3 adet tohum olacak şekilde ekilir. Çimlenen tohumlardan gelişimi gerçekleşen bitki saksıda bırakılır ve gerekli bakım işleri yapılır. O yıl içinde gelişme gösteren fideler sonraki yıl yine Mart ve Nisan aylarında saksıdan çıkarılacak esas yerlerine dikilirler. Yeni oluşturulacak olan enginar plantasyonlarında dikim öncesinde toprağın derin bir şekilde sürülmesi ve gübrelenmesi gerekmektedir. Daha sonra diskaro ve tırmık çekilerek toprak enginar dikimi için hazır duruma getirilmelidir. Enginar dikim çoğunlukla Akdeniz ve Ege bölgesinde Ekim ve Kasım aylarında yapılmaktadır.
Marmara bölgesinde ise enginar dikimi Mart ve Nisan aylarında gerçekleştirilir. Bu bitki için en ideal uygun dikim masuralar üzerine sıra arası ve üzeri 1x1 m mesafeyle yapılandır. Enginar çok yıllık bir bitki olduğu için her sene ilk ve sonbahar dönemlerinde enginar bitkilerinin dipleri açılır. Kuvvetli 1-2 sürgün bırakılır. Çimlenme için karanlık koşullara ihtiyaç duyan enginar bitkisinin tohumları 12-14 günde çimlenmesini tamamlar. Enginar tohumları genellikle ıslah çalışmalarında ve yeni çeşitlerin elde edilmesi amacıyla kullanılmaktadır.
Enginar Bakımı Nasıl Olmalı?
Enginar bakımı ekimi yapıldıktan sonra hemen yapılmalıdır. Toprağın her yerinin eşit olarak nemli olması gerekmektedir. İlkbahar ve sonbahar zamanlarında dikim bölgelerine gübre eklemek verimin artmasına neden olmaktadır. Kış aylarında çok soğuk olması halinde 25 cm kesilerek üzerlerinin örtülmesi gerekir. Enginar bakımı yapılmadığı zaman bitle tüy güveneli oluşabilmektedir. Bu nedenle özellikle bitki yapraklarının düzenli olarak temizlenmesi gerekmektedir. Enginarın yapraklarının ıslak olduğu zamanlar ellenmesi bitkinin hastalanmasına neden olabilir.