Çayın anavatanı Çin’dir. Çay, çay yapraklarının işlenmesi ve işlenen yaprakların kaynar su ile karıştırılması ile ortaya çıkan sıcak bir içecektir. Türkiye’de çay denilince akla Karadeniz Bölgesi gelmektedir. Çayın sık ve fazla üretildiği tek yer Karadeniz Bölgesi’dir. Aslına bakılırsa Türkiye çay ile yakın bir zamanda tanışmıştır. Geçmiş yıllardan beri tam bir kahve düşkünü olan Türk insanları 1900’lü yıllarda çay ile tanışmış, o tarihten sonra kahvenin pabucu dama atılmıştır. Günümüzde sudan dahi daha çok tüketilen tek içecek çaydır. Günümüzde pek çok çay türü bulunmaktadır. Demlik çay, poşet çay, meyveli çay, soğuk çay ve bitki çayları her geçen gün tüketimi daha da artan içeceklerden biridir.
Geçmiş yıllarda koca karı ilaçları olarak bilinen bitki çayları günümüzde oldukça sık kullanılmaktadır. Her derde deva olarak nitelendirilen bitki çaylarını tüketirken bazı hususlara çok dikkat edilmelidir. Tıbbi bilirkişiler bitki çaylarının ilaç olmadığını ama tedavide oldukça işe yaradığını söylemektedir. Genellikle mide sıkıntılarını çözen, rahatlatıcı ve sakinleştirici etkisi olan bitki çaylarının da içilebilecek belli ölçüleri vardır. Bir bitki çayı günde 3 bardaktan fazla içilmemelidir.
Bitki çayı denilince akla ilk gelenler arasında ıhlamur, adaçayı ve papatya çayı olmaktadır. Peki bitki çaylarının insanlarda yapacağı etkiler neler olabilir. Bitki çaylarının en sık kullanılan türü olan ıhlamurun ödem giderici özelliği bulunmaktadır. Soğuk algınlığında tavsiye edilen ıhlamur, soğuk algınlığını geçirmez fakat rahatsız edici etkileri oldukça azaltır. Isırgan otu çayı metabolizma rahatsızlıklarında ilk tercih edilen çaydır. Biberiye çayı hastalıklara karşı en çok önerilen çay olmaktadır. Özellikle astım hastalarına önerilen biberiye çayı, ishale ve karaciğer rahatsızlıklarına da iyi gelmektedir. En sık tüketilen bitki çaylarından bir diğeri ise papatya çayıdır. Papatya çayı insanı sakinleştirmesi ile oldukça ünlüdür. Adaçayı da en sık kullanılan bitki çayları arasında ilk üçe giren bir çay türüdür. Genellikle antibiyotik etkisi gösteren çay soğuk algınlıklarına iyi gelmektedir. Zencefil çayı ise tam bir mide dostudur. Mideyi sakinleştirici, hazımsızlığı giderici özelliği olan zencefil aynı zamanda iltihap söktürücü özelliği ile oldukça yararlıdır. Nane çayı ve rezene sindirimi kolaylaştıran ve gazı alan birer bitki çayıdır. Her yerde karşımıza çıkan meyve özlü bitki çayları ise insana keyif veren özelliktedir. Bitki çayları hazırlanır iken dikkat edilmesi gereken en önemli husus, halk tarafından da yanlış bilinen bir durum olan çayların içine limon sıkılmasıdır. Limon çayların içindeki yağları öldüreceğinden bitki çaylarının yararlarını görememekteyiz.
Günümüzde yeşil çayları zayıflamak için kullanan pek çok insan bulunmaktadır. Yeşil çayın kilo verdirdiği doğrudur. Fakat fazla tüketimi sağlık sorunlarına nenden olabilmektedir. Yeşil çayın üretimi siyah çay ile aynı olup aradaki tek fark toplanan çay yapraklarının daha az işlenerek tüketiciye sunulmasıdır. Daha az işlenen yeşil çay yaprakları üzerinde vitamin ve mineralleri daha çok barındırdığından metabolizmaya oldukça etkili olmaktadır. Yeşil çay metabolizmayı hızlandırmakta bu sayede kilo verimini arttırmaktadır.
Sağlığımıza sağlık katan bu bitki çaylarını hazırlarken belli hususlara dikkat edilmesi gerekmektedir. Normal siyah çay gibi demlenmemesi gereken bitki çayları, siyah çay gibi demlendiğinde içerisinde taşıdığı bütün yararlı maddeleri kaybetmektedir. Bitki çayları uçucu özellik taşıdığından demlendiği demliğin kapaklı olmasına dikkat edilmelidir. Demlenecek olduğu demliğin porselen olması çayın kaliteli demlenmesi açısından oldukça önemlidir. Suyun kaynama ısısı 100 derecedir. Fakat bitkilerin üzerine 100 dereceli bir kaynar su dökülmesi tavsiye edilmemektedir. Çayın demleneceği suyun sıcaklığı 80 dereceyi geçmemelidir. Demliğin içerisine bir tatlı kaşığı kuru bitkiyi koymalısınız. Eğer bitkiniz taze ise 1 avuç taze bitki konulmalıdır. 1 tatlı kaşığı kuru ve 1 avuç taze bitki için çeyrek litre su yeterli olacaktır. Bitki çayınızın 2-3 dakika demlenmesi yeterlidir. Afiyet ile içebilirsiniz.
