Türkiye'nin Budapeşte Büyükelçisi Ahmet Akif Oktay, Türkiye-Macaristan ilişkilerini AA muhabirine değerlendirdi.
Oktay, Kovid-19 salgını döneminde diğer bütün ülkelerle olduğu gibi Macaristan ile de ikili ilişkilerde fiziki etkinlikler anlamında bir yavaşlama olduğunu ancak 2021 yılına bakıldığında 2020'de kaybedilen zamanın büyük ölçüde telafi edildiğini kaydetti.2021'in ziyaretler anlamında oldukça yoğun bir yıl olduğunu, Türkiye'den Savunma, Dışişleri ve Ticaret bakanlarının resmi ziyaret, Adalet ve Ulaştırma bakanlarının da çok taraflı toplantılar kapsamında Budapeşte'ye geldiğini belirten Oktay, Macaristan Dışişleri Bakanı'nın da biri Yüksek Düzeyli Stratejik İş Birliği Konseyi (YDSK) Toplantısı vesilesiyle olmak üzere, bu yıl üç kere Türkiye'ye gittiğini belirtti.
Oktay, "Tabii bu yılın en önemli faaliyeti, 11 Kasım'da Ankara'da yaptığımız Yüksek Düzeyli Stratejik İş Birliği Konseyinin 5'inci toplantısı oldu. Bu mekanizma 2013 yılında kuruldu. Son toplantıya iki taraftan toplam 14 bakan katıldı. Macaristan Başbakanı Viktor Orban'a altı Macar bakan eşlik etti. Bu vesileyle dokuz yeni anlaşma imzaladık. Son derece verimli bir toplantı oldu." diye konuştu.
"Atılan adımlarla ikili ticaretin önündeki bazı önemli pürüzler kaldırıldı"
Ekonomik alanda salgın dönemindeki kaybın fazlasıyla telafi edildiğini, eylül ayı itibarıyla iki ülke arasındaki ticaret hacminin 2,3 milyar dolara ulaştığını, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 18'lik bir artışın söz konusu olduğunu belirten Büyükelçi Oktay, ikili ticarette yıl sonu itibariyle 3 milyar dolara ulaşılmasının beklendiğini ifade etti.
Atılan adımlarla ticaretin önündeki bazı önemli pürüzlerin de ortadan kaldırıldığına dikkati çeken Büyükelçi Oktay, "Örneğin, tır kara yolu geçiş belgeleri konusu bir süredir gündemimizdeydi, onu son yapılan Kara Yolu Ulaştırma Karma Komisyonu Toplantısı'nda varılan mutabakatla çözüme kavuşturduk. Transit geçişlerde büyük bir rahatlama sağladık. İkili geçişler konusunda bizim bazı taleplerimiz var ve bu, Macar tarafına iletildi. Orada da bir rahatlama sağlandığı takdirde ticaretin önündeki en son pürüzlerden biri de kaldırılmış olacak. Dolayısıyla geleceğe baktığımızda iyimseriz. Ekonomik alanda ilişkileri geliştirme konusunda karşılıklı tam bir siyasi irade mevcut." dedi.
Salgının yarattığı olumsuz havaya rağmen 2021 yılında da önemli yatırımlar için adımlar atıldığına, Türkiye'nin önde gelen cam ürünleri imalatçısı Şişecam'ın Macaristan'da önemli bir yatırım kararı aldığına işaret eden Büyükelçi Oktay, bu yatırımın tamamlandığında Türkiye'nin Macaristan'da bugüne kadarki en büyük yatırımı olacağını belirtti ve planlanan yeni yatırımlarla Türkiye'nin Macaristan'daki yatırımlarının toplamının gelecek yıllarda 3 milyar dolara ulaşmasının beklendiğini aktardı.
Salgın nedeniyle turizm alanında, uçuşların durdurulması ve havaalanlarının kapatılması nedeniyle 2020'de bir düşüş yaşandığını, normalde 150 bin civarında turist beklerken bu rakamın 15 binlere düştüğünü ama bu yıl eylül ayı itibarıyla bakıldığında Türkiye'ye giden Macar turist sayısının 60 bini geçtiğine işaret eden Oktay, "Tabii bu beklediğimiz rakamın hala altında ama salgın koşullarında olduğumuzu düşünürsek geçen yıla oranla iyi bir ilerleme. Önümüzdeki yıllarda bu rakamın 150 binlerin de üzerine çıkacağını tahmin ve ümit ediyoruz." diye konuştu.
"2024 yılı karşılıklı Kültür Yılı ilan edildi"
Kültürel ilişkilere bakıldığında, iki ülke arasında tarihi bir dostluk ilişkisi bulunduğuna ve bu yıl önemli bazı adımlar atıldığına dikkati çeken Oktay, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Kültürel anlamda bu yıl kaydedilen en önemli adım geleceğe yönelik bir karar oldu. YDSK'de imzalanan dokuz anlaşmadan biri 2024 yılının karşılıklı Kültür Yılı ilan edilmesine ilişkin anlaşma. İki ülke arasında Dostluk ve İş Birliği Anlaşması aslında Aralık 1923'te imzalanmıştı. Cumhuriyet'in ilanından sonra bu anlaşmayı imzaladığımız ilk ülke Macaristan. Aralık ayında imzalanan anlaşma bir sonraki yıl, yani 1924'te yürürlüğe girdi ve karşılıklı olarak büyükelçilikler de 1924'te açıldı. Dolayısıyla 1924'ü biz modern çağda diplomatik ilişkilerin başlangıcı olarak kabul ediyoruz. Bunun 100. yılı da 2024'e tekabül ettiği için o yıl kutlama kararı aldık. Bu vesileyle yıl boyunca hem Macaristan'da hem de Türkiye'de çok sayıda kültürel, akademik ve muhtemelen ticari, ekonomik etkinlikler düzenlenecek. Bu yılın çok güzel, anlamlı ve her iki ülke arasındaki tarihi dostluğa yakışır bir şekilde kutlanmasını arzu ediyoruz."
Macaristan'da 2015 ve 2016'da ele geçirilen 500'den fazla tarihi eserin bu yıl Türkiye'ye iade edildiğini hatırlatan Oktay, Macaristan'ın bu konuda hızlı adımlar atmasından büyük memnuniyet duyduklarını, bunun iki ülke arasındaki dostluğun bir diğer göstergesi olduğunu belirtti.
İki ülke arasında tarihi ve kültürel eserlerin restorasyonu konusundaki çalışmaların da devam ettiğini, Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığının (TİKA) katkılarıyla restore edilen Gül Baba Türbesi'nin 2018'de açıldığını hatırlatan Oktay, Kanuni Sultan Süleyman'ın Zigetvar'da bulunan türbesinin bir ören yeri, kültürel bir anıt haline getirilmesine yönelik bazı çalışmaların olduğunu, bu konuda Macar hükümetinin bir proje hazırlattığını ve Türkiye'nin de bu konuda iş birliğine hazır olduğunu ifade etti.
"Uluslararası platformlarda da her iki ülke birbirini destekliyor"
Türkiye ve Macaristan arasında siyasi alanda herhangi bir sorunun bulunmadığını ve ilişkilerin çok iyi bir seviyede olduğunu aktaran Büyükelçi Oktay, şöyle konuştu:
"Macaristan ve Türkiye arasındaki siyasi ilişkiler gayet güzel bir seviyede. Aramızda son derece iyi işleyen iş birliği mekanizmaları mevcut. Uluslararası platformlarda da her iki ülke birbirini destekliyor. Biz Macaristan'ın, Türk Devletleri Teşkilatıyla ilişkilerini derinleştirmesi konusunda elimizden gelen katkıyı sunuyoruz. Macaristan, 2018 yılından beri gözlemci üye. 2019'da da burada Türk Konseyi'nin Avrupa Temsilcilik Ofisi açıldı ve Macar hükümeti güçlü bir şekilde bu ofisin faaliyetlerini destekliyor. Burada çok aktif bir şekilde diplomatik, kültürel etkinlikler düzenleniyor."
"Aralıkta V4+Türkiye Toplantısı öngörülüyor"
Macaristan'ın halihazırda Polonya, Çekya, Macaristan ve Slovakya'nın yer aldığı Vişegrad Grubu Ülkeleri (V4) Dönem Başkanlığını yürüttüğüne de dikkat çeken Büyükelçi Oktay, bu kapsamda, Türk Devletleri Teşkilatı ve V4 arasında bazı ortak faaliyetlerin gerçekleştirilebileceğini kaydetti.
Büyükelçi Oktay ayrıca bu ay içinde Dışişleri Bakanı'nın da katılımıyla Budapeşte'de V4+Türkiye Dışişleri Bakanları toplantısı düzenlenmesinin öngörüldüğünü söyledi.
İki ülke arasında savunma sanayisi alanında iş birliğinin büyük gelecek vadeden alanlardan biri olduğunu, Türkiye'de üretilen zırhlı personel taşıyıcılarının Macaristan'a ihraç edildiğini ve burada ortak üretimin de yapılacağını belirten Oktay, Macaristan'ın, Türkiye'nin savunma sanayisinin ulaştığı aşamaları, son yıllarda ne kadar büyük bir ilerleme kaydettiğini gayet iyi bildiğini, bu yüzden gelecek dönemde bu konuda da iş birliğinin artmasının beklendiğini ifade etti.
Büyükelçi Oktay, Macaristan Savunma Bakanı'nın gelecek yıl Türkiye'de 18 Mart Çanakkale törenlerine katılmasının beklendiğini de sözlerine ekledi.
