Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından onaylanan ve dün Resmi Gazete'nin mükerrer sayısında yayımlanan "2022 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı"nda, çocuk adalet sisteminin önleyici, onarıcı ve geliştirici mekanizmalar doğrultusunda risk takibini içeren bir yapıya kavuşturulacağı belirtildi.
Buna göre, çocuk adalet sistemi, onarıcı adalet yaklaşımıyla yeniden yapılandırılacak, çocuklara özgü uzlaştırma usulleri geliştirilecek, suça sürüklenen çocuklar yönünden kamu davasının açılmasının ertelenmesi modeli oluşturulacak ve ilk derece yargılama ile kanun yolu incelemelerinin öncelikli olarak yapılması sağlanacak.
Çocuklara özgü alternatif infaz usulleri geliştirilecek. Adli süreçte çocuklara özgü koruma mekanizmaları güçlendirilecek, çocuk dostu mülakat usulleri desteklenecek ve adliyelerde adli görüşme odalarının sayısı artırılacak.
Ayrıca, risk altındaki çocuklara yönelik psikolojik destek programları yaygınlaştırılacak ve bakım hizmetleri ihtisaslaştırılmaya devam edilecek, alanda çalışan personelin niteliği ve niceliği artırılacak.
Bakım ve eğitim hizmeti veren kurumların sayıları artırılacak
Program kapsamında ayrıca, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca, erken çocukluk dönemi bakım ve eğitim hizmeti veren kurumların sayıları artırılacak ve hizmet sunum modelleri çeşitlendirilecek. Kreş, gündüz bakımevi ve çocuk kulüplerine yönelik denetim ve rehberlik faaliyetleri artırılacak.
Çocukların fiziksel, sosyal ve zihinsel gelişimlerini destekleyici kültürel, sanatsal, bilimsel ve sportif faaliyetler özendirilecek, yaygınlaştırılacak ve erişilebilir hale getirilecek. Bu kapsamda, gençlik merkezleri ve genç ofislerde atölye ve kulüp faaliyetleri sürdürülecek ve Anadolu Yıldızlar Ligi, Yüzme Bilmeyen Kalmasın, GSB Spor Okulları projeleri gerçekleştirilecek. Yerel yönetimlerin ve sivil toplum kuruluşlarının çocukların sanatsal ve kültürel aktivitelere yönelmesini özendirmeye yönelik projeleri desteklenecek.
Çocuk işçiliği ile mücadele edilecek
Başta sokakta, ağır ve tehlikeli işlerde, aile işleri dışında ücret karşılığı, gezici ve geçici tarım işlerinde olmak üzere çocuk işçiliği ile mücadele edilecek.
Sokakta çalıştırılan veya çalıştırılma riski olan çocuklara yönelik olarak koruyucu ve önleyici hizmetler kapsamında mobil ekipler güçlendirilecek. Bu doğrultuda, mobil ekipler aracılığıyla sokakta risk altındaki çocuklara yönelik müdahaleler devam ettirilerek çocuklara ve ailelerine yönelik rehberlik başta olmak üzere uygun hizmetler sunulacak.
Koruma ve bakım altındaki çocukların erken çocukluk döneminden başlayarak eğitim seviyelerini yükseltmeye, sosyal ve bireysel gelişimlerine hız kazandırmaya yönelik çalışmalar artırılacak, bakım sonrası süreçte sosyal hayata uyumları desteklenecek. Bu kapsamda, Çocuk Destek Gelişim ve Eğitim Programının etkinliği artırılacak.
Korunmaya ihtiyacı olan çocuklara yönelik aile odaklı hizmetlerin geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması sağlanacak. Sosyal ve Ekonomik Destek Hizmeti'nin sosyal destek boyutu güçlendirilecek. Bu hizmetten yararlanan ortaokul çağındaki çocuklara yönelik akademik, sosyal, sportif ve bilişsel faaliyetler yaygınlaştırılacak.
Çocuğa yönelik ihmal, istismar ve şiddeti önleyecek program ve uygulamalar geliştirilecek, risk altındaki çocuklara ve ailelerine yönelik hizmetler ile psiko-sosyal destek programları yaygınlaştırılacak. Bu kapsamda farkındalık eğitimleri verilecek, çocukların yaşam becerileri güçlendirilecek.
Çocuk İzlem Merkezlerinin hukuki altyapısı tamamlanacak ve sayıları artırılacak. Çocuk Koruma İlk Müdahale ve Değerlendirme Birimlerinin güçlendirilmesi ve etkinliğinin artırılmasına yönelik çalışmalar yürütülecek.
Çocuklara yönelik ihmal, istismar ve şiddet konularında farkındalık eğitim programı modülleri oluşturulacak. Çocuk Koruma İlk Müdahale ve Değerlendirme Birimlerinde uygulanmak üzere değerlendirme rehberi hazırlanacak.
Çocukların dijital risklerden korunmasına yönelik çalışmalar artırılacak
Okullarda ve sosyal hizmet merkezlerinde sağlık, beslenme, hukuk ve sosyal medya okuryazarlığı becerilerini güçlendirecek program ve faaliyetler yürütülecek.
Çocukların, sağlıklı gelişimlerini olumsuz etkileyecek oyun ve dijital uygulamalar ile kitap, sosyal medya gibi yayın içeriklerinden korunmasına yönelik tedbirler alınacak. Çocukların dijital risklerden, yazılı ve görsel medyanın zararlarından korunmasına yönelik çalışmalar artırılacak. Kültürel yapıya uygun olarak yaş ve içerik açısından kullanıcılar ve ebeveynler için bilgilendirici bir bağımsız oyun derecelendirme sistemi oluşturulacak. Ailelere ve çocuklara rehberlik edilmesi amacıyla dijital bağımlılığın önlenmesi konusunda çalışmalar yapılacak.
Uluslararası veya geçici koruma altında olan çocuklara yönelik sosyal uyum programları yaygınlaştırılacak.
Çocukların bağımlılık yaratan davranış ve maddelerden korunmalarına yönelik tedbirler alınacak, tedavi merkezlerinin nitelik ve niceliği artırılacak, sosyal rehabilitasyon ve uyum hizmetleri geliştirilecek.
Bilişim teknolojilerinin bilinçli, güvenli etkin kullanımı konusunda çocuklar, gençler ve ailelerle çalışan profesyonellere yönelik eğitimler düzenlenecek, davranışsal bağımlılıkla mücadeleye yönelik uzaktan eğitimlere başlanacak. Çocuklarda, akranlarına gerektiğinde "hayır" diyebilme davranışının geliştirilmesine yönelik animasyon, çizgi filmler ile çevrimiçi içerikler dijital ortamlarda paylaşılacak. Dijital bağımlılığa ilişkin farkındalık çalışmaları ile eğitim faaliyetleri gerçekleştirilecek.
13 bin 361 çocuğa koruma ve bakım hizmeti sağlandı
Öte yandan, programda 2021 yılı Eylül ayı itibarıyla, çocuklarla ilgili faaliyetlere ilişkin bilgilere yer verildi.
Buna göre, koruyucu ve önleyici hizmetlerin yaygınlaştırılması ve okullarda sosyal hizmetlerin etkinliğinin artırılabilmesi amacıyla faaliyet gösteren Mobil Çocuk Sosyal Hizmet Birimlerinin sayısı 323'e ulaştı. Bu birimlerin 8 bin 662 okul ile eşleşmeleri yapıldı ve risk grubunda olduğu değerlendirilen 27 bin 60 çocuğa yönelik hizmet sunularak gerekli görülen koruyucu, önleyici ve destekleyici tedbirler alındı.
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı bünyesinde oluşturulan Sosyal Medya Çalışma Grubunca, çocukların dijital ve görsel medyada karşılaşabilecekleri risklerin tespit edilmesi ve zararlı olan içeriklerin kaldırılmasına yönelik çalışmalar kapsamında 1256 içeriğe müdahale edildi.
Bakanlığa bağlı 1371 yatılı kuruluşta 13 bin 361 çocuğa koruma ve bakım hizmeti sağlanırken, ekonomik yoksunluk nedeniyle kurum bakımına alınma riski bulunan çocukların öz aile veya yakınları yanında desteklenmesi amacıyla ailelere sunulan Sosyal ve Ekonomik Destek hizmetlerinden 138 bin 816 çocuk yararlandı.
243 çocuk evlat edinme hizmetinden faydalandırıldı
Bu yıl aile odaklı hizmetler bağlamında biyolojik ailesi ile yaşama imkanı kalmamış 243 çocuk evlat edinme hizmetinden faydalandırıldı.
Bu yıl ağustos ayı itibarıyla Şartlı Sağlık Yardımından 753 bin 186 anne ve 1 milyon 198 bin 259 çocuk, Şartlı Eğitim Yardımından 2 milyon 357 bin 932 çocuk yararlandı.
Eylül ayı itibarıyla 2 bin 586 çocuk özel kreş ve gündüz bakımevi ile çocuk kulüplerince sunulan ücretsiz bakım hizmetinden faydalandı. Sokakta risk altında bulunan 26 bin 910 çocuğa ve 16 bin 94 aileye yönelik müdahale gerçekleştirilirken, 607 çocuk kurum bakımına alındı, 7 bin 444 çocuğa sosyal yardım yapıldı, 6 bin 107 çocuğa eğitim, danışmanlık ve sağlık tedbiri uygulandı.
Adli süreçte çocuk dostu mülakat usullerini desteklemek üzere kurulan Adli Destek ve Mağdur Hizmetleri Müdürlüklerinin sayısı ekim ayı itibarıyla 116'ya yükseldi.
Özel ortamlarda ifade ve beyanlarının alınması gerektiği veya fail ile yüz yüze gelmesinde sakınca bulunduğu değerlendirilen, mağdur, tanık ve suça sürüklenen çocukların, cinsel suç ve aile içi şiddet suçu mağdurları ile diğer kırılgan gruplara mensup mağdurların ifade ve beyanlarının alınmasında kullanılan adli görüşme odalarının sayısı ise bu ay itibarıyla 110'a çıktı.
