İstanbul Kamu Özel Sektör İş Birliği Mükemmellik Merkezi (PPPCOE) ve Dünya KÖİ Uzmanları Birliği (WAPPP) Orta Asya Bölüm Başkanı Dr. Eyüp Vural Aydın, "Kamu özel sektör iş birliği (KÖİ) modelinin farklı alanlarda getirdiği faydalardan hep bahsediyoruz ama çok fazla dile getirmediğimiz husus ise bu projelerin özellikle makro ekonomiye katkıları ve istihdam yaratma becerileridir." ifadelerini kullandı.
Kamu özel sektör iş birliği (KÖİ) modeli son yıllarda altyapıların inşası, mevcut olanların yenilenmesi veya genişletilmesi için başvurulan önemli araçlardan birisi haline geldi. Kuzey Marmara Otoyolu, Avrasya Tüneli, İstanbul Havalimanı, Yavuz Sultan Selim Köprüsü ve Kuzey Çevre Otoyolu, Osmangazi Köprüsü ve İstanbul-İzmir Otoyolu Türkiye’de son yıllarda bu modelle hayata geçirilen büyük yatırımlar arasında yer aldı. Yoğunluklu istihdam oluşturmaları ve ekonomik kalkınmayı tetiklemiş olmaları, söz konusu projelerin dikkati çeken önemli özellikleri arasında yer alıyor.
Dr. Eyüp Vural Aydın, konuya ilişkin yaptığı açıklamada, KÖİ modelinin farklı alanlarda getirdiği faydalardan hep bahsedildiğini ancak bu projelerin özellikle makro ekonomiye katkılarının ve istihdam oluşturma becerilerinin çok fazla dile getirmediğini kaydetti.
Yatırım tutarları açısından büyük önem arz eden bu altyapı yatırımları sayesinde Kuzey Ege, Güney Marmara, Kuzey Marmara ve Batı Trakya hattında son derece etkin, hızlı ve güvenli bir mobilizasyon imkanı sağlandığını aktaran Aydın, "Ticari yollar olarak adlandırabileceğimiz bu güzergahların kullanımı ile sadece bölgedeki değil, çok daha geniş bir alana hatta ülke ekonomisine büyük bir pozitif etki kazandırıldı. Projeler sayesinde Anadolu’dan İstanbul’a, İstanbul’dan Anadolu’nun farklı yerlerine ulaşan lojistik zinciri sağlamlaştırılırken, ulaşım hem kolaylaştı hem hızlandı hem de süre olarak kısaldı.” ifadelerini kullandı.
"Turizm ve sanayi gibi Türkiye’nin göz bebeği sektörlere büyük destek sağlıyor"
Bu yatırımların geçtiği güzergahlarda yerel ekonomilerin canlandığını, turizm ve sanayi gibi Türkiye’nin göz bebeği sektörlere büyük destek sağlandığını belirten Dr. Aydın, şunları kaydetti:
“Marmara bölgesinin tamamını büyük bir halka olacak şekilde çevreleyen yatırımların sonuncusu ise yapımı devam eden 1915 Çanakkale Köprüsü olacak. Böylece Türkiye’nin üretim merkezi ve ihracata açılan kapısı konumundaki Marmara Bölgesi lojistik olarak tam anlamıyla birbirine bağlanacak. Tüm bu olumlu gelişmelere ek olarak projelerin istihdam yaratmalarına da ayrı bir paragraf açmak gerekiyor. Bu yatırımlar gerek bölgesel kalkınmayı gerek ekonomik gelişmeyi tetiklerken, binlerce kişiye de istihdam imkânı doğuruyor. Mühendislerden bakım-onarım çalışanlarına kadar çok geniş bir yelpazede on binlerce kişi bahsi geçen yatırımlarda istihdam edilirken, projelerin kalifiye, yetişmiş, mühendis ve teknik insan kaynağına iş imkânı açılması sağlandı.
Projelerin faaliyete geçmesi ile otoyol, tünel, köprü işletmeciliği gibi yeni bir iş kolu doğarken, üniversitelerde bu alanlara insan kaynağı yetiştirecek bölümlerin açılması için çalışmalar başlatıldı. Son olarak, projelerin yerel halka verdiği desteğe de değinmek gerek. Söz konusu yatırımlarda çalışanların büyük bir kısmını yatırımların hayata geçirildiği bölgelerdeki insanlar oluşturuyor. Bu da geçiş güzergahlarındaki bölge halkının hem yeni iş imkanlarına, hem eğitimlere ulaşmasını hem de kalkınmalarını sağlıyor. Hizmet kalite standartlarını korumaya büyük önem verildiği için, düzenli ve sürekli eğitimler sunuluyor. Buna ek olarak, global markaların istihdam ettiği yerel çalışanlar Amerika ve Avrupa’daki çalışanlarıyla aynı eğitim imkanından yararlanabiliyorlar."
İstanbul Havalimanı rekor sürede bitti, 183 bin 585 kişiye istihdam sağlandı
Diğer yandan alınan bilgiye göre, birbiri ardına devreye alınan bu yatırımların inşa sürecinde 250 bine yakın kişi istihdam edilirken, yatırımların devreye alınmasıyla birlikte istihdam edilen kişi sayısı ise 11 binin üzerine çıktı. Birer ‘istihdam fabrikası’ gibi çalışan projeler bulundukları bölgelerde yerel istihdama büyük katkı sağlıyor.
Dünyanın en büyük havalimanları arasında yer alan İstanbul Havalimanı istihdam konusunda da iddialı. 42 ay gibi rekor bir sürede tamamlanarak hizmete açılan İstanbul Havalimanı’nın inşaat döneminde 183 bin 585 kişi çalıştı. İstanbul Havalimanı’nda bugün halihazırda 6 bin 870 kişi istihdam ediliyor. İGA İstanbul Havalimanı’nda, tüm paydaşlar dahil olmak üzere 20 Ağustos 2021 itibarıyla yaklaşık 70 bin kişi çalışıyor. İstanbul’un Karadeniz kıyısında, 76,5 milyon metrekare alanda yapımına başlanan ve ana yolcu terminali dahil 6 piste sahip olacak projenin tüm fazları tamamlandığında 200 milyon yolcu kapasitesine ulaşacak. İlk faz, yılda 90 milyon yolcuya hizmet veren 1,4 milyon metrekarelik ana terminal binası, 3 bağımsız ve 2 yardımcı pistleri, hava kontrol kulesi ve destek tesislerle faaliyete geçti.
Kuzey Marmara Otoyolu inşaatında 25 bin kişi çalıştı
Türkiye’nin en önemli projeleri arasında yer alan Kınalı-Akyazı arasını kapsayan Kuzey Marmara Otoyolu da istihdam açısından büyük önem taşıyor.
3 yıl gibi kısa bir sürede tamamlanan toplam 400 kilometrelik Kuzey Marmara Otoyolu’nun yapım aşamasında toplamda 25 bin personel istihdam edildi. İnşaat çalışmalarının bitmesi ve projenin devreye alınmasının ardından yolun işletme, bakım ve operasyon faaliyetleri için istihdam edilen kişi sayısı ise 700’e ulaştı.
Avrasya Tüneli inşaatında yüzde 95’i Türk 700 mühendis görev aldı
İstanbul’da trafiği büyük ölçüde rahatlatan Avrasya Tüneli’nin yapımı 3 yıl 11 ay sürerken, yapım aşamasında yüzde 95’i Türk, toplam 700 mühendis ve 12 binden fazla kişi aynı anda görev yaptı.
Günde ortalama 1.800 kişiye istihdam sağlanan projenin inşaat sürecinde ayrıca alanında lider yaklaşık 500 yerli ve uluslararası firma görev aldı. Projenin inşaatının tamamlanmasının ardından tünelin güvenli ve en iyi şekilde hizmet verebilmesi için çeşitli disiplinlerden toplam 200 kişi görev almaya devam ediyor.
Yavuz Sultan Selim Köprüsü ve Kuzey Çevre Otoyolu 600'ü uzman 1.000'i aşkın istihdam sağlıyor
Dünya mühendislik tarihi açısından kilometre taşı sayılabilecek birçok ilke sahip olan Yavuz Sultan Selim Köprüsü ve Kuzey Çevre Otoyolu projesi 3 yıl gibi rekor bir sürede tamamlandı. Projenin yapım döneminde 10 bini aşkın kişiye istihdam sağlandı. Yavuz Sultan Selim Köprüsü ve Kuzey Çevre Otoyolu, 26 Ağustos 2016’da hizmete açılırken, o günden bu yana güzergahın tüm işletme, bakım ve operasyon faaliyetleri için 600 kişilik uzman bir kadro iş başında bulunuyor. Tüm güzergah boyunca dinlenme tesisleri de hesaba katıldığında toplamda 1.000’i aşkın istihdam sağlanıyor.
Osmangazi Köprüsü ve İstanbul-İzmir Otoyolu'nda çalışanların yüzde 95’i yerel halktan
Kocaeli’den başlayıp, Yalova, Bursa, Balıkesir ve Manisa’dan geçerek İzmir’e ulaşan İstanbul-İzmir Otoyolu’nun bağlantı ve il çevre yollarıyla 450 km’lik güzergahı boyunca yapım, işletme, bakım ve tesislerde istihdam kaynağı oldu.
Yapımı sırasında uygulamalı bir üniversite gibi de hizmet veren projede, 600’ü mühendis, toplamda 8 bin 500 personel çalışırken, gelecek yılların donanımlı yöneticileri yetiştirildi. İstanbul-İzmir Otoyolu işletme, bakım, yönetim ve güzergah boyunca yer alan 33 Oksijen Tesisi hesap edildiğinde 4 bin 85 kişi, yaz aylarında tesislerdeki artış ile çalışan sayısı 6 bini geçiyor. İstihdamın neredeyse tamamı bölge halkından oluşuyor.
1915 Çanakkale Köprüsü ve Otoyolu Projesi yerel istihdama da katkıda bulunacak
Tamamlandığında dünyanın en geniş orta açıklıklı asma köprüsünü Türkiye’ye kazandıracak ve 18 Mart 2022’de hizmete girmesi planlanan 1915 Çanakkale Köprüsü ve Otoyolu Projesi’nde ortalama 5 bin personel çalışıyor.
İşletmeye açılması ile Trakya ve Batı Anadolu’daki sanayi, ticaret ve hizmet sektörlerine ivme kazandıracak projenin özellikle Çanakkale ve çevre iller başta olmak üzere, yerel istihdam açısından önemli katkı sağlaması bekleniyor.
