Sakarya'nın Hendek ilçesindeki havai fişek fabrikasında 7 kişinin hayatını kaybettiği, 127 kişinin yaralandığı patlama 1 yılı geride bıraktı.
İlçenin Yukarıçalıca mevkisinde yaklaşık 15 dönüm arazi üzerine kurulu fabrikada 3 Temmuz 2020'de saat 11.15'te meydana gelen patlama, olay yerine 50 kilometre mesafedeki kentin birçok noktasından duyuldu.
Patlamanın ardından bölgede sağlık, UMKE, AFAD, itfaiye, jandarma ve polis ekiplerinden oluşan 713 personel, 182 araç, 2 arama köpeği, 2 ambulans helikopter, 2 söndürme helikopteri ve 1 söndürme uçağı görevlendirildi.
İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, Sağlık Bakanı Fahrettin Koca ile dönemin Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk, patlama bölgesinde inceleme yaptı.
Patlama nedeniyle fabrikanın iki yakasında bulunan Yukarıçalıca ve Akarca mahallelerindeki evlerin camları kırıldı, kapılar eşiklerinden ayrıldı, çatı ve tavanlarda açılmalar meydana geldi. Mahallelerdeki ekinler de savrulan küller nedeniyle zarar gördü.
Hayatını kaybedenlerden Havva Çelik, Sabahattin Tepeçınar, Halis Yılmaz, Muhammet Seyfi Çanakçı, Erhan Ateş ve Muhammet Aygün'ün cenazeleri Sakarya'da, Ramazan Kor'un cenazesi ise Çorum'da toprağa verildi.
Daha sonra, Jandarma Genel Komutanlığı Patlayıcı Madde İmha Timi (PAMİT) personelince bölgedeki patlayıcı maddeleri tahliye ve imha işlemi yürütüldü. Zaman zaman kontrollü patlatmaların gerçekleştirildiği bölgede, fabrika çevresindeki köylerde cami hoparlörlerinden duyuru yapılarak vatandaşlar önceden bilgilendirildi.
Fabrika sahibi tutuklandı
Sakarya Cumhuriyet Başsavcılığının koordinesinde soruşturmayı yürüten Hendek Cumhuriyet Başsavcılığının talimatıyla gözaltına alınan sorumlu müdür Asiye A, ustabaşı Erşan Ö. ve Hasan Ali V. ile iş güvenliği uzmanı Aslı B, 7 Temmuz'da tutuklandı.
Soruşturmayı genişleten Başsavcılığın talimatıyla fabrika sahipleri Yaşar C. ve Ali Rıza Ergenç C. de jandarma ekiplerince gözaltına alındı. Hendek Adliyesi'nde 8 Temmuz'da hakim karşısına çıkarılan şüphelilerden Yaşar C, tutuklandı, Ali Rıza Ergenç C. ise adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı.
Saldırı ve sabotaj izine rastlanmadı
Fabrikadan alınan numuneler Ankara'ya götürülerek Jandarma Genel Komutanlığı Kriminal Laboratuvarı'nda incelendi.
Numuneler üzerinde yapılan kimyasal analizlerde patlayıcı maddeye rastlanmadı. Yine numunelerde yangını başlatıcı veya hızlandırıcı petrol türevi de belirlenemedi. İlk incelemeye göre, olay kaza sonucu meydana geldi, saldırı ve sabotaja yönelik bulgu tespit edilmedi.
İkinci patlamada 3 asker şehit oldu
Havai fişek fabrikasına ait patlayıcıların Adapazarı ilçesi Taşkısığı mevkisinde kontrollü imha amacıyla kamyondan indirildiği sırada 9 Temmuz 2020 saat 11.35'te yaşanan bir başka patlamada ise 3 asker şehit oldu, 8 jandarma personeli ile kamyon şoförü yaralandı.
İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, beraberinde Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Arif Çetin ile geldiği patlamanın yaşandığı bölgede incelemelerde bulundu.
Fabrikanın ruhsatı iptal edildi
Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca, fabrikaya ait 180 dönümlük alanın sanayi imarı resen iptal edildi, ardından da fabrikanın ruhsatı Sakarya Valiliğince iptal edildi.
Öte yandan patlamadan etkilenen kişilere ve yakınlarına Türkiye Afet Müdahale Programı (TAMP) kapsamında İl Sağlık Müdürlüğü psikososyal destek ekibince destek verildi.
Patlamanın şiddeti bilirkişi raporunda
Patlama büyüklükleri, sayısı ve zamanlarının belirlenmesi amacıyla 11 kişiden oluşan heyet tarafından hazırlanan 200 sayfalık bilirkişi raporunda da yaklaşık 30 ton TNT'ye eş değer 12,6 ton piroteknik malzemenin 6 kez infilak ettiği belirtildi.
Sakarya Üniversitesi kampüsünde yer alan SAU1 deprem kayıt istasyonu geniş bant kayıtlarının incelendiği belirtilen raporda, 4 büyük patlama sürecinin gerçekleştiği, patlamaların evresinin 1 dakika 54 saniye sürdüğü bildirildi.
En büyük patlayıcı miktarının 5 bin 700 kilogram gök bombası (13 ton 396 kilogram TNT'ye eş değer) olduğu ve 19 metre çapında çukur oluşturduğu belirtilen bilirkişi raporunda, patlamanın etkisiyle 17 metre, 11 metre, 10 metre, 4 metre ve 10 metre çapında çukurlar oluştuğu bilgisi verildi.
Raporda, fabrikada yasal olmayan ve tüzüğe aykırı üretim ve depolama yapıldığı ve binalarda yapısal olarak eksikliklerin bulunduğu aktarıldı.
Adli süreç
Sakarya Cumhuriyet Başsavcılığınca aralarında fabrika sahipleri Yaşar C. ve Ali Rıza Ergenç C. ile sorumlu müdür Asiye A, ustabaşı Erşan Ö, Hasan Ali V. ve iş güvenliği uzmanı Aslı B. hakkında hazırlanan ve 108 müştekinin bulunduğu 27 sayfalık iddianame, 9 Ekim 2020'de Sakarya 1. Ağır Ceza Mahkemesine gönderildi.
Mahkemece 23 Ekim 2020'de kabul edilen iddianamede, 7 şüphelinin "bilinçli taksirle birden fazla kişinin ölümüne ve yaralanmasına neden olma" suçundan 2 yıl 8'er aydan 22 yıl 6'şar aya kadar hapisle cezalandırılması talep ediliyor.
Sanıkların yargılanmasına 6 Ocak'ta başlandı. Sakarya 1. Ağır Ceza Mahkemesindeki ilk duruşmaya, 5 sanık tutuklu bulundukları cezaevinden Ses ve Görüntü Bilişim Sistemiyle (SEGBİS) katıldı. Tutuksuz sanıklar ile müştekiler ve taraf avukatları ise duruşmada hazır bulundu.
Ferizli ilçesinde yeni inşa edilen cezaevi kampüsündeki salonda 15 Mart'ta görülen ikinci duruşmada, tutuklu ve tutuksuz sanıklar ile müştekiler ve taraf avukatları hazır bulundu.
5 gün süren ve zaman zaman gerginliklerin yaşandığı duruşmada sanık savunmaları, müştekilerin ifadeleri ile taraf avukatlarının beyanları dinlendi. Duruşmanın 5'inci gününde ara kararını açıklayan heyet, iş güvenliği uzmanı Aslı B'nin "yurt dışı çıkış yasağı" şeklindeki adli kontrolle tahliyesine, diğer tutuklu sanıkların mevcut hallerinin devamına hükmetti.
Heyet, ayrıca elektrik, inşaat, kimya ve makine mühendisleri ile yangın, iş güvenliği, patlayıcı madde ve bilişim alanlarında uzmanlardan oluşan bilirkişi heyetine dosyanın verilmesini karara bağladı.
Üçüncü duruşmada iki sanık tahliye edildi
Ferizli ilçesindeki salonda 10 Haziran'da görülen üçüncü duruşmada, ikinci celsede beyanı alınamayan müştekilerin kimlik tespitinin ardından ifadesine başvuruldu.
Mahkeme heyeti, tutuklu sanıklar sorumlu müdür Asiye A. ve ustabaşı Erşan Ö'nün "yurt dışı çıkış yasağı" şeklindeki adli kontrolle tahliyesine, diğer tutuklu sanıkların mevcut hallerinin devamına karar verdi.
Mahkemenin dördüncü duruşması, 13 Eylül'de görülecek. 7 kişilik bilirkişi heyetinin, raporunu dördüncü duruşmaya kadar mahkemeye sunması bekleniyor.
