Klinik bir işlem olan kolposkopi yönteminde kullanılan bu cihazın ışıklı bir büyüteci vardır ve dürbüne benzer. Bu yöntem rahim ağzı kanseri başta olmak üzere vagenin incelenmesine kolaylık sağlar. Şayet şüpheli bir bölge varsa oradan bir parça alınmasını kolaylaştırır. Kolposkop cihazları, özellikle hiçbir klinik belirtisi olmayan rahim ağzı kanserinin erken teşhis edilmesinde etkilidir. Smear test sonucu pozitif çıkan HPV testinde, HPV16 ya da 18 pozitif olan hastalarda rahim ağzının incelenmesi bu cihazlar sayesinde gerçekleşir. Bu kanser türü çok yavaş ilerlediği için bu cihazlarla daha rahat kontrol edilmektedir. Serviks kanserinde erken teşhis hayati anlamda çok önemlidir. Gebelik döneminde de bu cihazlardan yararlanılır. Bu cihazların kullanılması sağlık sorunları için etkili tarama ve doğru teşhis konulmasını sağlar. İnsan sağlığı için çok önemli cihazlardır.
Bir kolposkop satın alırken göz önünde bulundurulması gereken birkaç faktör vardır. Cihaz hareketli, evrensel olmalı ve bir kez yerine kolayca sabitlenmelidir. Kolposkopist, prosedürü gerçekleştirirken tam bir el hareketi özgürlüğüne sahip olmalıdır ve bir kamera önemli bir özelliktir. Eğitim ve belgelendirme amaçlı olanlar da dahil olmak üzere çeşitli kamera türleri mevcuttur. Kolposkop cihazlarının filtreleri amaca uygun olmalıdır. Lenslerin kalitesi yüksek standartta olmalı ve kabarcıkların varlığı en aza indirilmelidir. Optik sistemin yapısı, apokromatik lenslerin kullanımıyla ışık akısının kromatizasyonunu azaltmalıdır. Filtreler ayrıca yeterli büyütme ve tanımlama sunmalıdır. Son olarak, cihazların kullanımını kolaylaştıracak özelliklere sahip olması gerekir.
Filtrelerin en önemli özelliği kırmızı renklenmeyi azaltmalarıdır. Kan, mavi ve yeşil ışığı emer ve kırmızıyı yansıtır. Yeşil filtre, görünür kan damarları olan alanları koyulaştırarak görüntülerdeki kırmızı renklenmeyi en aza indirir. Bu, kolposkopistlerin ve klinisyenlerin bu paterni kullanarak patolojik özellikleri ayırt etmesine yardımcı olur. Bugün piyasada bulunan çeşitli filtre türleri vardır. Bu cihazlar, klinisyenlerin patolojik ve normal doku arasında ayrım yapmasına yardımcı olur. Kolposkopide, doktor vücudun içine bakmak için vajinanın açıklığının yakınına bir kolposkop yerleştirir. Anormal kan damarlarını aramak için serviksi ve vulvayı büyütür. Sağlayıcı normal olmayan herhangi bir doku bulursa, daha fazla inceleme için bir örnek alabilir. Prosedür nispeten ağrısızdır, ancak kolposkop küçük kanamalara veya kramplara neden olabilir.
Kolposkopiden kaynaklanan komplikasyonları detaylandıran çok sayıda rapor bulunmaktadır. Ancak bu çalışmalar, aile hekimleri, jinekologlar, jinekolojik onkologlar ve bazı dahiliyeciler dahil olmak üzere birkaç farklı klinisyen türü tarafından yürütülmüştür. Kolposkop cihazlarının fiyatları, cihazın markasına ve türüne bağlı olarak çalışmaktadır. Kolposkopik tanıların doğruluğu sağlık hizmeti sunucuları için önemli bir sorudur. Bununla birlikte, mevcut çalışmalar kolposkopik tanıların %44'e varan oranda aşırı teşhis edilebileceğini göstermektedir. Kolposkopi kalite kontrolü ayrıca değerlendirilmelidir. Bir çalışma, AviScope ve kolposkopun tanısal doğruluğunu karşılaştırdı. Bu çalışma aynı zamanda cihazların görüntüleme kalitesini de karşılaştırdı. Bu çalışmaların sonuçlarının güvenilir olup olmadığı belirsizdir.
Araştırmacılar ayrıca cep kolposkop cihazının alımını artırmanın yollarını arıyorlar. Bunun benimsenmesini iyileştirmenin bir yolu, daha rahat bir cihaz geliştirmektir. Mevcut versiyon maliyetli olsa da, geleneksel spekulum ile karşılaştırıldığında kadınların tercih ettiği tespit edildi. Araştırmacılar ayrıca elektrikli olmayabilecek daha uygun fiyatlı bir rahim ağzı kanseri tarama cihazı üzerinde çalışıyorlar. Jelatinli etanolün tedavi olarak kullanılması da tarama oranlarını artırabilir.
