Son dönemde yaşanan akaryakıt krizi nedeniyle tüketicilerin elektrikli araçlara ilgisi artarken, piyasaya çıkan yeni modeller ve düşen maliyetler satışlara da olumlu yansıyor.
Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) verilerine göre, 2015 yılında 86 olan elektrikli araç modeli sayısı 2020'de 368'e çıktı. En fazla modele ve en büyük pazara sahip ülke Çin olurken, bunu model sayısının iki katına çıktığı Avrupa takip etti.
Daha fazla model çeşitliliği elektrikli araç satışlarını da olumlu yönde etkiledi. Küresel otomotiv veri ve pazar eğilimleri alanında araştırmalar yapan JATO Dynamics'in verilerine göre, ağustosta Avrupa'da satılan elektrikli ve hibrit araçların sayısı ilk defa dizel araçların sayısını aştı.
Otomobil üreticilerinin batarya yarışı
Elektrikli araçların kullanımının yaygınlaşmasında önemli altyapı yatırımlarından biri olan batarya üretiminde ise dünyanın en büyük otomobil üreticileri arasında yoğun bir rekabet yaşanıyor.
Japon şirket Toyota 2030’a kadar batarya üretimi için 13,5 milyar dolarlık yatırım yapacağını açıklarken, ABD'nin en büyük otomobil üreticilerinden Ford, Güney Koreli ortağı SK Innovation ile ABD'de 3 batarya fabrikası ve elektrikli kamyonet montaj tesisi kurmak için toplamda 11,4 milyar dolarlık yatırım planladıklarını açıkladı.
Chrysler, Jeep ve Ram dahil 14 alt markaya sahip çok uluslu otomotiv şirketi Stellantis de 2030'a kadar ABD'deki araç satışlarının yüzde 40'ının elektrikli olması hedefiyle batarya fabrikası yatırımı yapacaklarını duyurdu. Bunun için Güney Koreli batarya üreticisi LG Energy Solutions ile lityum-iyon bataryaların üretimine başlayacak şirket, elektrikli araçlar için 2025’e kadar toplamda 35,5 milyar dolarlık yatırım yapmaya hazırlanıyor.
Alman otomotiv üreticisi Daimler bünyesinde bulunan Mercedes Benz ise geçen ay Avrupa'da elektrikli araçlar için batarya üreten ortak girişim Automotive Cells Company'nin (ACC) yüzde 33 hissesini satın alacağını duyurdu.
ABD'li General Motors, ortağı LG Energy Solutions ile ABD'de kuracağı iki batarya üretim fabrikası için 4,6 milyar dolarlık yatırım yapmaya hazırlanırken, 2025’e kadar toplamda 35 milyar dolarlık yatırım gerçekleştirecek.
Teknoloji şirketleri de pazara giriyor
Dünyanın en büyük otomobil üreticileri elektrikli araç ve batarya yatırımlarını artırırken, Apple, Sony, Xiaomi ve Foxconn gibi teknoloji şirketleri de pazardaki yarışa dahil olmaya başladı.
Çinli teknoloji şirketi Xiaomi, martta yenilenen markasıyla akıllı elektrikli araçlara gelecek 10 yıl boyunca 10 milyar dolar yatırım yapacağını açıkladı. Xiaomi'nin Kurucusu, Başkanı ve Üst Yöneticisi Lei Jun, yaptığı açıklamada 2024 yılının ilk yarısında kendi araçlarının seri üretimine başlayacaklarını duyurdu.
Apple'ın tedarikçisi olarak bilinen Tayvan merkezli elektronik imalat hizmetleri sağlayıcısı Foxconn, 18 Ekim'de 3 farklı modele sahip ilk elektrikli aracını tanıtırken, şirketin gelecek 5 yıl içinde sektöre 35 milyar dolarlık yatırım yapması planlanıyor.
İlk elektrikli otomobil modelini geçen yıl tanıtan Sony seri üretime geçme planları olmadığını duyururken, Apple'ın yıllardır üzerinde çalıştığı sürücüsüz aracını 2024 yılında tanıtması bekleniyor.
"Elektrikli araçlara yönelik algı değişiyor"
Rystad Energy Kıdemli Başkan Yardımcısı Marius Kluge Foss, AA muhabirine, son 10 yılda lityum-iyon bataryalarda süregelen maliyet düşüşlerinin elektrikli araçları her gün daha makul hale getirdiğini söyledi.
Bazı elektrikli araç modellerinin içten yanmalı motorlu araçlarla neredeyse eşit fiyatlara geldiğini ifade eden Foss, “Özellikle Avrupa’daki Kovid-19 toparlanma planlarının da elektrikli araçlara yönelik yeni politika desteklerini içermesi ve bunun da maliyetleri içten yanmalı araçlara kıyasla makul hale getirmesi elektrikli araçların yayılımını hızlandıran bir faktör oldu." dedi.
Foss, elektrikli araç modellerindeki istikrarlı artışın erişilebilir bir pazar yarattığını belirterek, "Her yeni modelin pazara girmesi, piyasadaki diğer modellerin de genel özelliklerinin gelişmesini teşvik ediyor. Bunların başında artan menziller ve şarj hızları geliyor. Tüm bu gelişmeler, elektrikli araçlara yönelik genel algıyı da değiştiriyor çünkü fiyat, menzil ve şarj konuları insanların elektrikli araçlara geçişte karşılaştıkları en büyük engeller.” diye konuştu.
Gelecek dönemde elektrikli araçların küresel pazar payına ilişkin öngörülerini aktaran Foss, şunları kaydetti:
"Dünyada bu yılın 2'nci çeyreğinde elektrikli araçların pazar payı yüzde 9’a ulaştı ve bu payın 3'üncü çeyrekte yüzde 10’u geçmesini bekliyoruz. Bu büyümenin başat aktörleri Avrupa ve Çin olurken, ABD arkalarından takip ediyor. 2021 için yıllık ortalamanın ise yüzde 8-9 seviyesinde gerçekleşmesini bekliyoruz. 2025’te de bu oranın yüzde 23 ila 29 arasında olacağını öngörüyoruz. Çin ve Avrupa elektrikli araç satışlarında başı çekiyor ve tahminen bu devam edecek. Öte yandan, ABD ve Japonya’nın geride kalacağını tahmin ediyoruz. Japonya hala yakıt hücreli elektrikli araçlara odaklanmış vaziyette ve hangi teknolojiyi takip edeceğine henüz karar vermiş görünmüyor. ABD’deki tüketiciler ise genel olarak daha büyük ve daha uzun menzilli araçlar tercih ediyor. Bu da elektrikli araçların yaygınlaşmasını geciktiren bir durum."
Foss, içten yanmalı motorlu araçlarla elektrikli araçlar arasındaki fiyat farkının kapanması için gelecekte daha fazla desteğe ihtiyaç olacağını ifade ederek, elektrikli araçların toplum için daha cazip hale gelmesinde şarj altyapısının geliştirilmesinin önemli olduğunu sözlerine ekledi.
