Rus paralı asker gücü Wagner grubunun Mali hükümetiyle anlaşma imzalayacağı iddialarının ardından Rus paralı askerlerin Afrika'daki varlığı ve Wagner'in yapısı merak konusu oldu.
Amerikan basınında çıkan Wagner paralı askerlerinin çok yakında Mali'de göreve başlayacağı iddiaları, dikkatleri bir anda bu güvenlik şirketinin oluşumuna ve Afrika'da giderek artan varlığına yöneltti.
Uluslararası Af Örgütünün aylık süreli yayını La Chronique'e göre, Wagner'in oluşumuna dair ilk fikir, 2012'de Rus istihbaratı ve üst düzey yetkililer tarafından ortaya atıldı.
"Sorunları zor kullanmadan çözecek özel bir ordu" prensibini temel alan Wagner, yerel güçlere askeri eğitim veriyor, liderlere yakın koruma sağlıyor ve enerji noktalarını koruyor.
Bu hizmetler karşılığında Wagner'in yan kuruluşlarının, ülkelerdeki mineralleri ve doğal mirası kullanmak, silah, teknoloji ve askeri hizmet tedarik etmek için bazı imtiyaz ve ruhsatlara sahip olduğu kaydediliyor.
Wagner ismi Hitler'in sen sevdiği besteciden geliyor
Wagner'in arkasında 2 isimden biri olan eski bir Rus istihbarat subayı, 1970 doğumlu Dmitry Utkin'in 2013 sonbaharında Suriye'ye gönderilen Rus paralı askerlerin ilk konvoyunda yer aldığı, birkaç ay sonra da Ukrayna'da Rus yanlısı ayrılıkçı gruplarla görüldüğü biliniyor.
Wagner ismi de Utkin'in hayran olduğu Adolf Hitler'in en sevdiği opera bestecisi Richard Wagner'den geliyor.
Wagner'in arkasındaki bir diğer ismin ise Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e yakın milyarder Evgeny Prigojine olduğu biliniyor. Daha önce yeme içme sektöründe yüklü bir servet elde eden Prigojine, Wagner'in ana finansörü olarak tanınıyor.
Rus Ceza Kanununun 348'inci maddesine göre paralı askerliğin yasak olduğu Rusya'da Wagner'in faaliyetleri de hukuken yasa dışı kabul ediliyor.
Afrika kıtasında 9 ülkede olası Wagner izi
Faaliyetlerine 2013'te Suriye iç savaşıyla başladığı tahmin edilen Wagner'in son yıllarda Afrika kıtasında giderek artan varlığı da dikkati çekiyor.
Wagner'in 2018'de adım attığı Afrika'da en çok Orta Afrika Cumhuriyeti'ndeki (OAC) faaliyetleriyle adından söz ettiriyor.
OAC'de sayılarının 2 bini bulduğuna inanılan Rus paralı askerleri, hem orduya eğitim veriyor hem de Cumhurbaşkanı Faustin-Archange Touadera'nın güvenliğini sağlıyor.
Wagner'in ülkede aynı zamanda altın ve elmas madenlerinin güvenliğini de sağladığı düşünülüyor.
Libya
Libya'da konuşlu 2 bin Wagner paralı askeri, ülkenin ortasındaki Cufra Hava Üssü'nün yanı sıra Sirte'deki El-Kardabiye Hava Üssü ile limanında faaliyet gösteriyor.
Libya'da çatışan taraflar, 23 Ekim 2020'de Cenevre'de Birleşmiş Milletler öncülüğünde yürütülen müzakereler sonucunda imzaladığı anlaşmada, Wagner grubu başta olmak üzere yabancı güçlerin 3 ay içinde ülkeden sınır dışı edilmesi konusunda anlaşmıştı.
Ancak Halife Hafter'e bağlı milislerin, henüz paralı askerleri Sirte ve Cufra'dan çıkarmadığı kaydediliyor.
Bu durumda da Wagner'in, Rus ordusunun Libya'da bir deniz üssü ile iki hava üssü için zemin hazırlaması ihtimali pek uzak görünmüyor.
Sudan
Wagner'in Sudan'daki altın arama faaliyetlerine "Meroe Gold" ve "M Invest" şirketleri adı altında 2017 yılında başladığı tahmin ediliyor.
Port Sudan'dan Hartum'a ve Darfur'a kadar birçok Sudan şehrinde faaliyet gösterdiği kaydedilen Wagner şirketinin Sudan'dan Orta Afrika'ya havalimanları ve sınırlar üzerinden silah ve personel taşıdığı iddia ediliyor.
Bu durumun da ABD'nin 15 Temmuz 2020'de Wagner'in paravan şirketi "M Invest"i yaptırımlar listesine dahil etmesinin sebepleri arasında olabileceği ifade ediliyor.
Mozambik
Rus paralı askerlerin, Mozambik'te, doğal gaz ve değerli maden kaynaklarının bulunduğu Cabo Delgado'da saldırılar düzenleyen DEAŞ'ın bir kolu Ensar'ul Sunna'yla savaşmak için 2019'dan beri Mozambik'te bulunduğu biliniyor.
Ülkede 2019'dan bu yana Wagner'la anlaşma yapmış 160 ila 300 arasındaki Rus paralı asker bulunurken bunların İHA'lar, yüksek teknolojili askeri veri analiz araçlarıyla donatılmış olduğu ifade ediliyor.
Wagner'in Gine, Gine Bissau, Madagaskar, Zimbabve ve Angola'da da faaliyetlerde bulunduğuna inanılıyor.
Wagner'in Mali'deki olası varlığı Fransa ve Almanya'yı kızdırdı
Fransa Savunma Bakanı Florence Parly, Mali'nin Wagner ile paralı asker anlaşması imzalayabileceğine ilişkin iddialara, "Eğer Malili yetkililer Wagner grubuyla böyle bir anlaşma imzalayacak olursa bu durum endişe verici olmasının yanı sıra Sahel ülkelerini desteklemek için yıllardır yaptığımız ve yapmayı planladığımız her şeyi anlamsız kılar." ifadeleriyle tepki göstermişti.
Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian da Wagner askerlerinin Mali'deki varlığının kesinlikle Fransa'nın bölgedeki mevcudiyetiyle uyuşmadığının altını çizerek, "Mali'de bu tarz bir grubun müdahalesi, Mali'nin bölgedeki ve uluslararası ortaklarının faaliyetleriyle çelişecektir." değerlendirmesinde bulunmuştu.
Öte yandan Almanya Savunma Bakanı Annegret Kramp-Karrenbauer de Mali'yi Wagner şirketi ile anlaşmaması konusunda uyararak, "Böyle bir anlaşma, Almanya'nın Fransa, Avrupa Birliği ve BM ile birlikte sekiz yıldır Mali'de yaptığı her şeyle çelişiyor." yorumunda bulunmuştu.
Fransa'nın Mali'de Barkhane Operasyonu kapsamında 5 bin, Almanya'nın ise Birleşmiş Milletler misyonu dahilinde 1100 askeri bulunuyor.
Wagner'in yakın zamanda Mali'ye 1000 paralı asker göndereceği iddia ediliyor.
Rusya: "Mali'de Rus askeri yok"
Öte yandan Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov ise iddialara ilişkin basına yaptığı açıklamada, "Rus silahlı kuvvetlerinin herhangi bir temsilcisi Mali’de bulunmuyor." dedi.
Peskov, Rusya'nın Afrika kıtasıyla askeri de dahil temaslarının olduğunu ancak Wagner ile Mali arasında yapılacağı iddia edilen söz konusu anlaşmaya ilişkin bilgi sahibi olmadıklarını söyledi.
Moskova yönetimi daha önce de Wagner grubuyla bağlantısı olduğuna yönelik iddialarını reddetmişti.
